Bunama (demans), zihinsel işlevlerde azalma sonucu bellek, konuşma, algılama, hesaplama, yargılama, soyut düşünme ve problem çözme gibi işlevlerden en az ikisinde kişinin günlük yaşam aktivitelerini etkileyecek düzeyde bozukluk olmasıdır.

65 yaş üstü kişilerin %5’inde bunama belirtileri izlenir ve bu oran yaşla artarak 80 yaş civarında %20’ye ulaşır.

Birçok hastalık bunamaya yol açabilir. En sık görülen sebep olan Alzheimer Hastalığı tüm bunamaların %50-60’ını oluşturur. Bunu %10-20 ile vasküler demans izler. Üçüncü sıklıkta Lewy cisimcikli demans, dördüncü sıklıkta ise frontotemporal demans görülür.

Tanıda ayrıntılı bir öykü ve zihinsel durum değerlendirmesini de kapsayan nörolojik ve sistemik inceleme esastır. İleri yaş, ailede bunama öyküsü, kafa travması, düşük eğitim düzeyi, Down sendromu, ağır depresyon öyküsü, damar hastalıkları, tiroid hastalıkları, bazı toksik maddelere maruz kalma bunama için risk faktörleridir.

Çoğunlukla sinsi bir seyir izler. Genellikle 65 yaş üzerinde belirti verir. İlerleyici bir hastalıktır. Alzheimer demansı bellek bozukluğu ile başlar. Hasta isimleri unutur, kişisel eşyalarını yanlış yerlere koyar ve bulamaz. Yakın geçmişi hatırlamak giderek zorlaşır. Zamanla dil, yargılama ve oryantasyon bozulur. Yemek pişirme, basit ev işlerini yapma, faturaları ödeme, araba kullanma gibi beceriler aşamalı olarak kaybedilir. Uyku düzensizlikleri, hijyende bozulma, hallusinasyonlar ve sanrılar, saldırganlık görülebilir. Son evrede hastada idrarını tutamama, aile bireylerini tanıyamama, hareket etmede ve beslenmede güçlük gelişir. Frontotemporal demanslarda ise bellekten ziyade davranışlarda ve konuşmada bozulma gözlenir.

Alzheimer Hastalığı ve vasküler demansın henüz kesin bir tedavisi yoktur. Alzheimer Hastalığı’nda belirtileri yatıştırmak ve hastalık seyrini yavaşlatmak amacıyla kullanılan en uygun tedavi seçeneği kolinesteraz inhibitörü ilaçlardır. Vasküler demansta tedavi serebrovasküler hastalığın önlenmesi ile sınırlıdır. Tüm demanslar için ortak tedavi seçeneği ise destekleyici yaklaşımlarla hastanın yaşam kalitesinin artırılmasıdır.